„Jeśli postępujesz właściwie, możesz sobie patrzeć w oczy. Jeśli jednak lekceważysz celowość i robisz coś, o czym wiesz, że jest naganne, nie będziesz się dobrze ze sobą czuł.” Kenneth Blanchard, Norman Vincent Peale

Z niebywałym sentymentem wspominam rowerową wyprawę do XIX-wiecznej Osady Fabrycznej w Żyrardowie. Stąd też w głowie zaświtała koncepcja, aby zaznajomić się z motywem przędzalni w dawnej wsi Marki. Miejsce o innej skali, nie mniej jednak również inspirujące. Relacja poniżej.

Dawna fabryka Braci Briggs w Markach mieści się obecnie pod numerem 16, nie mogło być inaczej, na ul. Braci Briggsów. W 1883 roku angielska spółka Briggs and Posselt uruchomiła pierwszą w Królestwie Polskim przędzalnię wełny czesankowej. Była to wówczas jedna z najnowocześniejszych i największych przędzalni wełny w Europie Środkowo-Wschodniej. W 1896 roku w samej tylko fabryce zatrudnienie znalazło aż 1700 pracowników, gdzie jeszcze w 1880 roku wieś Marki miała zaledwie 100 mieszkańców. Finalnie jest to niestety kolejna wizja, która nie przetrwała próby czasu. Koncepcja realizująca wówczas marzenie zamożnych inwestorów, stanowiąca trampolinę dla wielu ludzi żyjących dotychczas bez konkretnej perspektywy. Dlatego historia stanowi dla mnie inspirację. Poznając przeszłość zwiedzonych miejsc mogę wyciągnąć wnioski przydatne dla mnie. W chwili obecnej dawny komin fabryczny, niegdyś obwieszczający potęgę tego miejsca, góruje nad okoliczną architekturą i stopniowo popada w zapomnienie i ruinę. A sama ulica Braci Briggsów epatuje sennością…

Poza zabudową fabryczną powstało także osiedle dla pracowników. Bracia Briggs zorganizowali służbę medyczną i kasę chorych, szkoły i ochronki (ówczesne przedszkola) dla dzieci robotników, zbudowali drogi i ulice. Generalnie rzecz biorąc przyczynili się do powstania miasta. Nie będę nawiązywał do drugiej strony medalu – do krwiożerczego kapitalizmu przełomu XIX i XX wieku, bowiem nigdy nie ma nic za darmo (nadmienię tylko, że dzień pracy w fabryce wynosił 11,5 godziny, a płace były niskie. Same warunki pracy także pozostawiały wiele do życzenia). Na zdjęciu szkoła dla dzieci robotników przy fabryce Briggsów. Obecnie mieści się tutaj Marecki Ośrodek Kultury.

Pałacyk Briggsów mieszczący się przy ulicy Piłsudskiego 96, umiejscowiony w sąsiedztwie fabryki, powstał według projektu Antoniego Beilla w latach 1883–1885. W stylu eklektycznym, wzorowany na stylu kolonialnej Anglii. W sierpniu 1920 roku w czasie Bitwy Warszawskiej stacjonował tutaj sztab dowodzenia 1 Armii Wojska Polskiego. Tu zapadały decyzje, co do sposobu obrony Warszawy, kierowania posiadanych środków obronnych i rozmieszczania w terenie wojska. Tu wydawano rozkazy o decydującym znaczeniu. W pomieszczeniach pałacu zlokalizowano główną centralę wojskową do połączeń telefonicznych i dalekopisowych na cały kraj. W budynku mieściła się także w latach 1954 – 1979 jedyna w Polsce szkoła kinooperatorów.

Kościół Św. Izydora – najstarsza marecka świątynia. W jego budowie także partycypowała rodzina Briggsów.

Działamy Działamy dalej.