„Oj, śliczna to ziemia to nasze Mazowsze!
I czysta tam woda, i powietrze zdrowsze!
I sosny roślejsze i dziewki kraśniejsze,
I ludzie mocniejsi i niebo jaśniejsze.” Teofil Lenartowicz

Pora turystycznie przystanąć w Górze Kalwarii – ostatniej destynacji potrzebnej do uzyskania drugiego stopnia odznaki Duża „Korona Urzecza”. Z chwilą uruchomienia wyobraźni okazuje się, że miejsce, które niby dobrze znam nabiera nowego wymiaru. Zaczynam spostrzegać więcej, czuć interesujący aspekt związany z całościowym podejściem do ulokowanego tutaj miasta w duchu Nowej Jerozolimy. Relacja poniżej.

Góra Kalwaria została założona w latach 60 XVII przez Stefana Wierzbowskiego, który nabył szlachecką wieś Górę z zamiarem stworzenia miasta – sanktuarium Męki Pańskiej i ośrodka pielgrzymkowego ze stacjami Drogi Krzyżowej. Na kształt idealnego miasta pątniczego Nowa Jerozolima (układ urbanistyczny na planie krzyża łacińskiego, wytyczony na podstawie średniowiecznych planów Jerozolimy). W ramach budowy statkami sprowadzano z Jerozolimy ziemię, po której chodził Jezus Chrystus. Nowa Jerozolima miała być Miastem Świętym, gdzie na co dzień toczy się zwykłe życie jego mieszkańców, co było pomysłem jedynym w swoim rodzaju. Dzięki staraniom biskupa król Michał Korybut Wiśniowiecki w 1670 roku nadał prawa miejskie nowej osadzie. Po śmierci biskupa rozpoczął się powolny proces upadku koncepcji, a do miasta coraz liczniej zaczęła napływać ludność żydowska. Rozpoczynam od klasycystycznego ratusza z pierwszej połowy XIX wieku.

Kościół Podwyższenia Krzyża Św. w Górze Kalwarii umiejscowiony w samym sercu miasta, na wzniesieniu, na przecięciu ulic tworzących znak krzyża. Zwany Kościołem Na Górce. Powstał w ostatnim ćwierćwieczu XVII wieku jako Ratusz Piłata (Dom Piłata) – kaplica będąca pierwszą stacją drogi krzyżowej. Najstarszy obiekt sakralny ufundowany przez biskupa Stefana Wierzbowskiego.

Pałac Biskupi powstał w drugiej połowie XVII wieku. Miał być rezydencją biskupa Stefana Wierzbowskiego. Obecnie mieści bibliotekę.

Kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Górze Kalwarii. Barokową świątynię wzniesiono w latach 1756-1759 wg projektu Jakuba Fontany. Zbudowany w miejscu pierwotnego drewnianego kościoła parafialnego z XIII wieku.

Kościół Wieczerzy Pańskiej na Mariankach zbudowano w 1674 roku jako odpowiednik jerozolimskiego Wieczernika. Z zasady przeznaczony był do rozpamiętywania Wieczerzy Pańskiej. Skrywa sarkofag ojca Stanisława Pepczyńskiego, który stworzył pierwszy polski zakon – Zgromadzenie Księży Marianów Niepokolanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny.

W mieście pozostały ślady po społeczności żydowskiej. Jatki piekarsko-rzeźnicze, które powstały w 1836 roku. Za mną rekonstrukcja z lat 50. XX wieku. Dwór cadyka i dom modlitwy, czy dawna synagoga (zbudowana na początku XX wieku i stoi do dziś).

Działamy Działamy dalej.